SONBAHAR ILIMI BURÇ IŞIKLARI VE ULUĞ BEY

 
BURÇ IŞIKLARI VE ULUĞ BEY
 
“Karac’oğlan eydür dost bizim iller
Biter menevşesi dermeli güller
Dinledim hep bizi söyleşir eller
Benim düşmediğim diller mi kaldı” 

 

Köyün birine bir gün uzun boylu bir adam gelmiş. Köylüler etrafına toplaşmışlar. Uzun adam, “Eyy köylü milletiii !..” demiş “Ben sizin peygamberinizim..!”
“Hâşa” demiş köylüler, inanmıyoruz sana, sen peygamber falan değilsin.”
Adam karşıdaki duvarı göstermiş, “Şu duvarı konuşturursam inanır mısınız peygamber olduğuma ?”
“İnanırız demiş” köylüler. “Hele bir duvar konuşsun, senin peygamber olduğuna inanırız”
“Eyy duvaar !” demiş adam. “Konuuş !!.. Konuş ve benim peygamber olduğumu söyle bu köylü milletine ! “
Duvar ossaat dile gelmiş, “Eyy köylü milletiii ! Bu adama sakın inanmayın..o peygamber değildiir..sahtekârın biridiir ! “

“Karac’oğlan der ki vücudum yandı
Asilzade aslı, hûridir kendi
Sandım ki gökten bir melek indi
Kolların boynuma sardığı zaman”

Sonbahar ılımı (Equinox) (ASTRONOMIK SONBAHAR BAŞLANGICIDIR) bu yıl İstanbulumuz’da 23 Eylül 2022’de saat 04:03:01’de Sabah dördünü üç dakika bir saniye geçe)  idrâk edilecektir. Akşam bir yaz gecesi yatacaksınız, sabah olunca bir uyanacaksının ki … “ Aaaa!! sonbahar olmuş”. İlgilenmiyenlere duyurulur.

Sabah namazına kalkanlar bilir, gün doğmadan doğu yönüne bakarsan güneşin doğacağı yerden yukarı doğru bir ışık hüzmesinin uzandığını göreceksin “sakın şaşırma”. Bu oluşum en görkemli güz ılımına yakın tarihlerde gün doğumunda gözlenir ve bu olaya “Burçlar ışığı” ya da “Zodiacal light” adı verilir. Burçlar ışığı, güz ılımı sırasında, doğmak üzere olan güneşin şavkının, güneş sisteminin düzlemini dolduran toz bulutundan yansımasının ürünüdür. Burçlar ışığı  görüntüsünü ve görüntünün oluşumunu açıklayan temsîlî resmi de sevabımıza risâlemize ekledik. Aynı görüntü ilkbahar ılımı sırasında ise gün batımında gözlenir ki akıllara ziyân.

                            Burçlar ışığı “Zodiacal light”
 

“Karacaoğlan der ki hoşça salınsın
Dursun yol üstünde bacı alınsın
Çözüver düğmeni göğsün görünsün
Nokta nokta benli döşün sevdiğim”

Nusreddin Hoca’nın eşeğini çalmışlar. Hoca dövünüp dönenirken hâliyle komşular yetişmişler. “Aman hoca hiç ahırın kapısı kilitlenmez mi ?” “İnsan kapı önüne bir köpek de mi bağlamaz ?” “Bir alarm sistemi de mi kurduramadın ?” diye hocaya öğüt verirlerken, hocadır ; “Anladık bre komşular” demiş ” kabahat elbet benim. Lâkin bu hırsızın hiç mi suçu yok ?”… demesine kalmadan köyün uzun boylu muhtarı olay yerine yetişmiş. ; “Eşeği şu karşı köydeki Bethullah imam çalmıştır..hemi de billâh, diyim size yâni..” diyerekten çarşıyı karıştırmış. Nusrettin Hocamızdır; “Bana bak bre muhtar efendi !..” demiş, “sen değil miydin daha düne kadar karşı köyün imamı Bethullah efendiyle eşek çalmada ortaklık yapan ? Hadi getirebilirsen getir bakalım eşeğimizi şimdicik “

“Karac’oğlan sırrın kime danışır
Siyah zülfü mâh yüzüne kıvrışır
Ayrılanlar elbet bir gün kavuşur
Ağlama sevdiğim gül dedi bana”

Uluğ Bey,(22 Mart, 1394 – 27 Ekim,1449), on beşinci yüzyılda yetişmiş Türk astronomi âlimidir. Semerkant Timur İmparatorluğu’nun sultânı, Yıldırım Bayazıt’i yenen aksak Timur Han’ın öz torunudur. Dünyâ ilim târihinin, zamanına kadar yetiştirdiği en büyük astronomi âlimi olarak şöhret yapmıştır. “International Astronomical Union”, ayın dünyamızdan görünen yüzündeki altı adet kratere Uluğ beyin adını vermiştir. 

Ay üzerinde Uluğ Bey kraterleri
 

800px-Ulugh_Beigh_-_LROC_-_WAC
 
Uluğ Bey’in uzmanlığı astronomi, matematik ve trigonometri idi.
Astronomi ve matematik dışında edebiyat, şiir ve müzikle de ilgilendiği, san’atçıları koruduğu bilinir. Anlaşılan odur ki, Uluğ Bey heyhaat ve de ne yazık ki pediatrik hematoloji ve onkoloji dışında hemen her konuyla ilgilenmiş bir devlet adamı ve bilim insanıdır.
Ulugh_Beg-e1427048374707
(Uluğ Bey’in Semerkant’taki heykeli)
 
Uluğ Bey’i dünyâya tanıtan, astronomi alanında yaptırdıgı eserler olmustur. En bilinen eseri Semerkant’ta yaptırdıgı büyük rasathânedir.

(Rasathâne’den kalan)
Günümüzden yaklaşık altı asır önce yapılan bu rasathânedeki çalışmalar, çağımızın astronomi çalışmalarına hâlâ ışık tutmaktadır. O gün yapılan hesaplar, günümüzün astronomik hesaplarına tıpatıp uymaktadır. Rasathânenin yer üstündeki kısmı, üç katlı idi. Yıldızların yüksekliklerini bulmak için kullanılan rub’-i dâire, Ayasofya câmiinin kubbesi kadardı.
 

Uluğ Bey onuruna basılmış bazı pullar.

Uluğ Bey’in bir derecelik yayın sinüs değerini hesaplıyarak trigonometride yeni bir araştırma yolu açmıştır.
Uluğ Bey kılıç kuşanıp savaşlara gitmeyip, boş işlerle (!) uğraştığı için Oğlu Abdüllâtif Mirza tarafından tahttan indirilmiş ve 25 Ekim 1449 Cumartesi günü, eski düşmanlarından Abbâs tarafından, kılıçla feci bir şekilde katledilmiştir. Mezarı dedesi Timur Han’ın kabrinin yanındadır.
Tüm dünya duyardı eğer bir Sekspir’imiz olsaydı da yazsaydı, bir Verdi’miz, Puccini’miz olsaydı da besteleseydi

“Karac’oğlan diyor yandım kül oldum
Bir dalga gelip de boşandı bendim
Ay doğup da şafak atmakta sandım
Meğer yarin düğmeleri çezilmiş”

FETO PİŞMANLIĞI VE FADİME’NİN VEDÂSİ
Fadime, kârhanenin şirin mi şirin, güzel mi güzel sermayesi idi. Memleketi Rize’den gelip genç yaşta bu nezîh guruba katılmış, senelerdir bu iş yerinde fedakârca çalışmış, kendini herkese sevdirmiş idi.
Bir sabah Fadime’yi odasında ölü buldular. Baş ucundaki masada bir intihar mektubunu bırakmıştı Fadime.
“Canum uşaklarum bacularum:
Yıllardur ha pu sacümü süpüge edüp fedakârca çalıştiğum bu götü poklu kârhanede artık mutlu değilum da. Öğrendim ki aramızdaki bazu pacular, ha pu işu para karşılığü yapiirlermiş. Ha puna yüreğüm gatiyyen dayanmadu..kendumi intihar ediyom daa..
Lâkin elvedaa…
Kardaşinuz Fadimaa :(

“Fâni Karac’oğlan fâni
Veren alır tatlı canı
Sevmediğim kara donu
Kız karşımda geydin bu gün
 
 
Gözleriniz hep yükseklerde olsun.
 
Gaziantep fıstığı gibi sırıtaraktan,                                                                                       
 
Dr. Timur Sümer
 
 

Leave a Reply

Please log in using one of these methods to post your comment:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: